Getty Images Riyad’daki İran Büyükelçiliği İki ülkeden çok sayıda diplomatın ve yetkilinin katıldığı açılış, Büyükelçilik binasındaki törenle gerçekleştirildi.
İran Dışişleri Bakanı Yardımcısı Ali Rıza Bikdeli, törende yaptığı konuşmada, İran ile Suudi Arabistan ilişkilerinde önemli bir güne tanıklık ettiklerini söyledi.
Bikdeli, “İnşallah bölge, istikrar, refah ve gelişme adına güçlü bir işbirliğine doğru ilerleyecek. Diplomasi, ülkeler arasında ortak bir anlayış geliştirmek için iletişimin en iyi yoludur” dedi.
Nisan ayı başında Suudi Arabistan ve İran dışişleri bakanları, Çin’in arabuluculuğunda 2016’dan bu yana ilk kez bir araya gelmişti.
İki ülke, 7 yıl sonra büyükelçiliklerini yeniden açma kararı almıştı. İki ülke arasındaki uçuşların yeniden başlayacağı ve vizelerin kolaylaştırılacağı da belirtilmişti.
Getty ImagesGERİLİM NASIL TIRMANMIŞTI?
Suudi Arabistan’da Ocak 2016’da aralarında Şii din adamı Nimr el-Nimr’in de bulunduğu 47 kişi terör suçlamasıyla idam edilmişti.
İdamlardan ardından Suudi Arabistan’ın Tahran Büyükelçiliği ve Meşhed Konsolosluğu, öfkeli göstericiler tarafından ateşe verilmişti. Suudi Arabistan bunun üzerine İran’la diplomatik ilişkilerini kesmişti.
Bu tarihten beri iki ülke arasında gerginlik yaşanıyordu.
Tahran ve Riyad, birbirlerini tehdit olarak görüyor. Suudi Arabistan ve İran arasında bölgesel nüfuz mücadelesi yaşanıyor.
İki ülke, Lübnan, Suriye, Irak ve özellikle Yemen’de karşı saflarda yer alıyor.
İran, Yemen’de 2014’te Suudi destekli hükümeti deviren isyancı Husileri destekledi.
Suudi Arabistan bir yıl sonra Husilere yönelik ağır hava saldırıları düzenlemeye başladı. Riyad, İran’ın Suudi Arabistan’a saldırması için Husilere destek sağladığını öne sürüyor. 2019’da Suudi Arabistan’ın petrol tesisleri silahlı insansız hava araçları ve füzelerle vurulmuş, petrol üretimi kesintiye uğramıştı.
Suudi Arabistan ve ABD saldırıdan İran’ı sorumlu tutmuştu.
Daha önce iki ülkeyi uzlaştırmaya yönelik girişimler başarısızlıkla sonuçlandı. Fakat Mart ayında Çin’in arabuluculuğuyla iki ülke, iki ay içinde karşılıklı olarak büyükelçiliklerini yeniden açma kararı aldı.
Anlaşma, Ortadoğu’da Çin’in etki alanını göstermesi bakımından da dikkat çekici bulundu.
İki ülke arasında ticaret ve güvenlik alanındaki ilişkilerin de yeniden tesis edilmesi, karşılıklı uçuşların başlayacağı açıklandı.
ABD yönetimi, bu açıklamayı ihtiyatla karşılamış, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, arabuluculuk çabaları için Çin’e teşekkür etmişti.
